Wijntje?? Uh, ik ben zwanger …….

Wat zijn de consequenties en hoe kom je de 9 maanden door?

Geschreven door: Susan Veldman / maart 20, 2022

Bevalling, doula, geboortecoach, zwangerschapscursus Relaxed Bevallen,  HypnoBirthing & Mindfulness, verhuur bevalbad, Amsterdam,  Abcoude en omgeving.

We weten allemaal dat wijn drinken tijdens de zwangerschap en het gebruik van alcohol niet goed is voor het ongeboren kind. Vaak genoeg wordt ons dat verteld en overal word je ervoor gewaarschuwd. Een vrouw die een glas wijn aanneemt wordt raar aangekeken en binnen onze maatschappij is het is niet gepast. 

Er is genoeg wetenschappelijk onderzoek gedaan die bewijzen dat het slecht is voor het ongeboren kind. Toch zijn er ook een aantal studies die aantonen dat een kleine hoeveelheid wijn geen kwaad kan tijdens een zwangerschap. Maar het is nog steeds onduidelijk wat nou precies de minimale dosis is waarbij er schade aangericht kan worden. Dit komt mede doordat het afhankelijk is van hoe de zwangere vrouw op alcohol reageert.

We weten wel zeker dat alles wat vrouwen eten of drinken tijdens de zwangerschap rechtstreeks door de bloedbaan naar de placenta gaat, dus als een vrouw een wijntje drinkt dan neemt het ongeboren kind ook een wijntje.

Wat doet alcohol met het ongeboren kind? Alcohol vergroot de kans op een miskraam, vroeggeboorte en een kind met een laag geboortegewicht. Alcohol kan ook de latere ontwikkelingen van het kind beïnvloeden. Het maakt niet uit of je alcohol in het begin of aan het einde van je zwangerschap drinkt, het geldt voor je hele zwangerschap.

De alcohol verstoord voor het ongeboren kind zijn vermogen om voldoende zuurstof en voeding te krijgen voor een optimale celontwikkeling in de hersenen en andere organen. Onderzoek heeft aangetoond dat baby’s van moeders die drinken tijdens de zwangerschap ernstige problemen hebben. Wanneer de moeder “te veel” alcohol drinkt tijdens de zwangerschap kan bij sommige ongeboren baby’s een patroon ontstaan die leiden tot ernstige mentale en fysieke gebreken. Dit wordt ook wel het Foetaal Alcohol Syndroom (FAS) genoemd. Er is een onderzoek geweest dat aangeeft dat vrouwen die van plan zijn zwanger te worden, beter kunnen stoppen met het drinken van alcohol voordat ze zwanger worden.

Hieronder 7 keiharde wetenschappelijke feiten over dat ene glaasje alcohol tijdens de zwangerschap (een stuk uit het artikel van het online magazine Me-to-We)

  1. De helft van de Nederlandse vrouwen drinkt alcohol als ze zwanger is

Dick Swaab, hersenonderzoeker: “Tot mijn verbazing rookt 8 procent van de vrouwen door tijdens de zwangerschap – dat is ook slecht voor de hersenontwikkeling van het kind – en drinkt volgens onderzoek van de Gezondheidsraad tussen de 35 en 50 procent nog weleens een glaasje. Vooral over drinken wordt vaak vrij gemakkelijk gedaan: dat ene glaasje zou geen kwaad kunnen, denkt men. Pas als je er te veel van gebruikt, breng je schade toe aan de hersenen van je ongeboren kind, is de redenering.

Maar op de vraag wat nou precies te veel is, bestaat geen eenduidig antwoord. Het probleem is dat sommige kinderen en sommige moeders gevoeliger zijn dan andere. Dat verschilt per mens en dat is nu precies het probleem tijdens de zwangerschap. Dit betekent dat kinderen wel degelijk ook door sociaal alcoholgebruik schade op kunnen lopen. Je weet niet welk kind extra gevoelig is: daar kom je pas achteraf, en dus te laat, achter. Het enige juiste advies is daarom om helemaal niet te drinken tijdens de zwangerschap. Net zoals dat je niet moet roken.”

  1. In de eerste weken van de zwangerschap is alcohol schadelijk voor de foetus

Inge van Balkom, oprichter FAS-poli: “Er bestaat een wijdverbreid en gevaarlijk misverstand dat een vrouw in de eerste weken van de zwangerschap alcohol kan drinken omdat de placenta dan nog niet gevormd is, waardoor zij dus geen alcohol kan doorgeven aan haar kind. Dit wordt door veel vrouwen als vrijbrief gezien om in de eerste weken wél te drinken. Maar dat er in de eerste weken nog geen placenta is, wil niet zeggen dat de alcohol dan niet bij het kind terechtkomt.

Alcohol wordt na inname namelijk door al het lichaamsvocht opgenomen, niet alleen door het bloed. Op die manier komt er ook alcohol in het vruchtwater terecht. En wat een foetus uitscheidt, ‘drinkt’ hij ook weer op. Zo wordt die alcohol rondgepompt in zijn systeem. Zelfs in de dooierzak krijgt een foetus alcohol in het systeem door het vocht dat hem omringt. Want ook de dooierzak staat in verbinding met het lichaamsvocht van de moeder.”

Overigens, het hoeft natuurlijk niet altijd per se schadelijk te zijn, maar het vergroot de kans wel. Het is dus onzin dat het niet uitmaakt of je in die eerste weken een glaasje wijn hebt gedronken.”.

Stel, je hebt al dan niet per ongeluk alcohol gedronken tijdens je zwangerschap. Wat gebeurt er dan? 

Tijdens je zwangerschap ontwikkelen de organen van het ongeboren kind zich. Alcohol heeft hier een negatieve invloed op. Ook de hersenen maken een belangrijke ontwikkeling door tijdens de zwangerschap. Alcohol kan de hersenen beschadigen en hierdoor kan je kind gehandicapt raken – van zéér licht tot zwaarder.

 

Alcoholgebruik in de eerste twaalf weken van de zwangerschap kan leiden tot afwijkingen aan de organen van het kindje, zoals het hartje, de armen en ogen. Drink je alcohol in week 13 tot en met week 42, dan kan dit leiden tot een groeiachterstand, niet alleen in de buik, maar ook daarna. Het is dus echt belangrijk dat je je hele zwangerschap dat glaasje wijn laat staan, hoe aanlokkelijk het ook is om er toch eentje te nemen.

University of Londen

  1. Een kleine hoeveelheid alcohol kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind

Rudi Kohl, kinderarts en FAS-specialist: “We weten inmiddels dat een genetische aanleg ervoor zorgt dat de gevoeligheid voor alcohol per persoon verschilt. Het is net als met roken: de een kan honderd sigaretten roken zonder ooit ziek te worden, een ander rookt af en toe een sigaret en krijgt longkanker.

Bij een vrouw zonder genetische aanleg kan een glas wijn misschien niet zoveel kwaad. Maar voor een vrouw die wél gevoelig is, is dat ene glaasje waarschijnlijk genoeg om schade aan te richten bij het ongeboren kind. Welke genetische factoren een rol spelen is ondertussen deels bekend en er wordt nog verder onderzoek naar gedaan.

Een voorbeeld is het zogenoemde genotype ADH2-3-allel, dat de lever helpt alcohol af te breken en te detoxificeren naar aldehyd. Als dat proces heel snel gaat, word je kotsmisselijk. Daardoor kun je niet verder drinken, dus kun je ook niet veel alcohol opnemen in je lichaam. Deze variant vormt een beschermende factor tegen alcoholschade: moeders met dit genotype hebben minder kans op een kind met FAS omdat hun alcoholspiegel niet het niveau van binge-drinken kan bereiken. Tenminste, zolang ze niet tóch doordrinken.”

  1. Meer alcohol drinken in één keer is slechter

Inge van Balkom, oprichter FAS-poli: “Vaak wordt gedacht dat één glaasje wel kan. Maar wat is de definitie van één glaasje? Gaat het om één glas in de hele zwangerschap of één glas per dag? Dat zijn er wel zeven per week. En kun je die zeven glaasjes dan niet ook in één keer drinken, want dat is op papier gemiddeld nog steeds één glas per dag. Nee dus.”

  1. Hoe vroeger je in de zwangerschap drinkt, hoe slechter.

Maar vooral hoe meer in één keer, hoe slechter. Inge van Balkom, oprichter FAS-poli: “Als je veel drinkt, doe je er lang over om de alcohol te verwerken. De snelheid waarmee de lever alcohol kan afbreken, is nu eenmaal beperkt. Hoe langer die alcohol in het lichaam van de zwangere vrouw zit, hoe langer haar kind daarmee in aanraking komt en hoe groter de schade die de alcohol kan aanrichten. Drink je op een gelegenheid vijf of meer glazen, dan is er sprake van binge-drinking. De alcoholpiek die daarbij optreedt, is voor een ontwikkelend kind ongelooflijk gevaarlijk.”

  1. Niet alleen vrouwen met een alcoholverslaving krijgen kinderen met FAS.

Ook sociaal drinkende hoogopgeleide vrouwen lopen dat risico. Inge van Balkom, oprichter FAS-poli: “Uit onderzoeken onder verloskundigen in Nederland bleek dat alcoholgebruik tijdens de zwangerschap geen exclusief probleem is van lager opgeleiden. Integendeel, hoger opgeleiden bleken vaker door te drinken dan laag opgeleiden, oudere zwangeren dronken vaker dan jongere zwangeren, en vrouwen die voor hun zwangerschap al regelmatig alcohol dronken, bleken vaker door te drinken tijdens hun zwangerschap.”

  1. FAS-kinderen hebben vaak last van emotie-, concentratie- en geheugenproblemen.

Dick Swaab, hersenonderzoeker: “In een enorm tempo ontwikkelen zich in de baarmoeder en de eerste jaren na de geboorte onze hersenen tot een netwerk van 100 miljard neuronen en 1000 maal 1000 miljard plaatsen waar zenuwcellen contact met elkaar maken. De zenuwcellen zijn verbonden door meer dan 100.000 kilometer zenuwvezels.

In dat enorm complexe netwerk worden onze karaktereigenschappen, talenten en beperkingen al voor een belangrijk deel vroeg in de ontwikkeling vastgelegd. Alcohol genomen door de moeder passeert de placenta en verstoort de vorming van dit netwerk, waardoor er bij het kind permanente stoornissen in de hersenfuncties kunnen ontstaan, zoals stoornissen in leren en geheugen en gedragsstoornissen.”

Veel vrouwen maken zich doodongerust als blijkt dat ze het weekend voordat ze erachter komen dat ze zwanger zijn, nog een feestje hebben gehad (en dus een wijntje of 5 hebben gedronken). Zo ook Philippine, die de dag nadat haar vriend zijn 30e verjaardag had gevierd een positieve zwangerschapstest in haar handen had. OEPS.

Het blijf een discutabel onderwerp. Is het nou wel schadelijk, of niet? Want wat nou als je er na zes of zeven weken pas achter komt dat je zwanger bent en daarvoor nog de nodige glaasjes wijn hebt gedronken? “Helemaal niet erg hoor,” zeggen veel verloskundigen. “De bloedband met je baby is er immers nog niet. Dus maak je maar niet teveel zorgen.” Maar is dat nu wel echt zo? We vragen het fertiliteitsarts bij het UMC Marianne van Buul.

 

 

Als je drinkt, drinkt je kind mee.

“Altijd”, aldus Marianne. “Alcohol verdeelt zich namelijk over het lichaamsvocht van de vrouw en ook al is er nog geen bloed-bloed contact, dan kan alcohol dus toch een negatief effect hebben. De alcohol komt namelijk wel áltijd bij je ongeboren kind terecht, ook al weet je dus nog niet dat je zwanger bent of is die placenta nog niet eens ontwikkeld.

Toch zin in een wijntje??

Heb je toch zin in een wijntje tijdens je zwangerschap dan zijn er heerlijke 0,0% wijnen of Prosecco te koop bij de slijterij of supermarkt bij je in de buurt.

Hieronder geef ik een paar suggesties van een aantal alcohol vrije wijnen.

  • Leitz Motiv alcohol vrije wijnen

Weingut Leitz is een eeuwenoud familiebedrijf uit de Rheingau. Sinds de Tweede Wereldoorlog kwam het bedrijf in verval. Pas toen de jongste generatie Johannes Leitz oud genoeg was om de dagelijkse gang van zaken over te nemen, ging het roer om. Sinds 1985 draait alles om kwaliteit. De omvang van het wijnbedrijf is inmiddels gegroeid van 2,9 naar 40 hectare. En Johannes wordt inmiddels geroemd als ‘Spitzenwinzer’. Niet in de laatste plaats vanwege zijn bekroonde alcoholvrije wijnen. Een tijdje geleden door De Grote Hamersma omschreven als ‘De eerste alcoholvrije wijn ooit die ik lekker vind!’ De beroemdste alcoholvrije wijnen van Leitz heten Eins-Zwei-Zero. Een ander alcoholvrij wijnlabel van Leitz heet Motiv en schrijf je eigenlijk als Mot!v. 

Bij de wijnschuur in Nes aan de Amstel zijn de Leitz Mot!v alcoholvrije wijnen te verkrijgen. Advies prijs á € 6,95. Verkrijgbaar in witte, rode en rosé wijn van Leitz www.dewijnschuur.nl

  • Sparkling Tea 

Copenhagen Sparkling Teas worden gemaakt van een cuvée van theeën, die op dezelfde wijze worden samengesteld als een cuvée voor een mousserende wijn. Wij gebruiken uitsluitend biologische theesoorten van hoge kwaliteit, van delicate witte theesoorten tot de meer intense, vollere zwarte theesoorten. Elke fles bevat tot wel 13 verschillende theeën om een unieke smaak te creëren. De complexiteit van thee is te vergelijken met de wereld van wijn en de variatiemogelijkheden zijn eindeloos. 

Adviesprijs €19,95 (verkrijgbaar bij Phil & DéJean in Abcoude www.phil-dejean.nl)

  • Sparkling Tea BLÅ

Deze wijn heeft een ongelooflijk rijke, lange en complexe smaak. BLÅ bestaat uit een breed scala aan theeën, 13 in totaal. De eerste indruk is fris en levendig, met aangename tonen van bloemen, jasmijn en kweepeer. Daarna vermengen deze zich met de zachtheid van kamille en witte thee, en zorgen de geselecteerde zwarte theeën voor een plezierige structuur. Ten slotte volgen delicate tonen van appel en specerijen dankzij de Chai thee. Geschikt als aperitief en bij voorgerechten, lichte hoofdgerechten en de meeste desserts. Adviesprijs €19,95 (verkrijgbaar bij Phil & DéJean in Abcoude www.phil-dejean.nl)